OV-bedrijf RET stelt eigen elektriciteitsnet ter beschikking aan Rotterdam

De Autoriteit Consument en Markt (ACM) heeft toestemming gegeven aan de RET om stroom te gaan leveren aan andere partijen via haar eigen uitgebreide elektriciteitsnet. Dat betekent concreet dat het OV-bedrijf op korte termijn een tweetal laadpleinen voor elektrische auto’s gaat voorzien van stroom. In de nabije toekomst kan de RET deze dienstverlening stapsgewijs verder uitbreiden. Bijvoorbeeld door laadpalen van P+R-terreinen langs de haltes te voorzien van stroom, en vracht- en bestelauto’s op te laden bij de oplaadpunten voor bussen. Op de langere termijn is het misschien zelfs mogelijk om stroomtekorten op bedrijventerreinen te helpen oplossen. Daarmee is de RET het eerste OV-bedrijf in Europa dat een bijdrage levert aan het verminderen van de netcongestie in stedelijk gebied.

Om metro’s en trams te voorzien van elektriciteit heeft de RET in de afgelopen decennia een fijnmazig elektriciteitsnet aangelegd in Rotterdam. Dat netwerk is in feite een verborgen hoogspanningsnet in de stad. Het is er op berekend om enorme elektrische vermogens te leveren zodat railvoertuigen snel kunnen optrekken. Maar er zijn iedere dag veel momenten dat trams en metro’s geen elektriciteit vragen, en dan ligt dit hoogspanningsnet er nutteloos bij.

“Dat moest toch anders kunnen, bedacht ik me in 2019” zegt Leo Vliegenthart, assetbeheerder energievoorziening bij de RET. Leo is de grote motor achter dit initiatief van de RET om Rotterdam te hulp te schieten in tijden van netcongestie. “Destijds bestond het woord netcongestie nog niet eens, maar vanuit maatschappelijk oogpunt vonden we het bij de RET logisch om de beschikbare capaciteit op ons elektriciteitsnet te delen met de stad. Ik heb toen eens mijn licht opgestoken bij de ACM om te horen onder welke voorwaarden de RET een netbeheerder voor Rotterdam kon worden”.

In feite bleek de ACM maar twee voorwaarden te stellen. Allereerst moest de RET aantonen dat het beschikt over een ‘gereguleerd netwerk’ – een elektriciteitsnet dat minimaal aan dezelfde kwaliteitseisen voldoet als dat van netbeheerder Stedin. En ten tweede moest de RET aantonen dat het geen oneigenlijke concurrentie aangaat met netbeheerder Stedin.

“Uiteraard hebben wij een kwalitatief uitstekend netwerk dat niet te vergelijken is met een amateuristisch stroomnetje op de camping” aldus Vliegenthart. “Maar het probleem was dat we diep in de archieven moesten duiken om dat aan te tonen. We hadden dat kwaliteitsniveau nooit op die manier gedocumenteerd, en dat was wel de eis van de ACM. Daarom hebben we echt veel energie moeten steken in het boven water halen van de relevante documentatie. En als HTM, GVB of ProRail ook hun netwerk willen openstellen, dan zullen zij zo’n zelfde exercitie moeten doen. Ik geef je op een briefje; daar ben je wel eventjes mee bezig”.

Vijf jaar geleden leek het voor de RET nog een forse opgave om aan te tonen dat het OV-bedrijf geen oneigenlijke concurrentie zou aangaan met de Rotterdamse netbeheerder Stedin. Leo Vliegenthart glimlacht: “Wat dat betreft is de tijd wel onze vriend geweest. Er waren veel vragen over dit aspect vanuit de ACM. Maar die waren allemaal makkelijk te beantwoorden nu de netcongestie toeslaat”. Op de vraag of het leveren van stroom nu een kernactiviteit van de RET wordt is Vliegenthart heel stellig: “We zijn een OV-bedrijf en we blijven een OV-bedrijf. Dát is onze core-business. We doen dit erbij omdat we de mogelijkheid hebben om netcongestie in Rotterdam te helpen voorkomen. Als de stad zich kan blijven ontwikkelen, is dat ook goed voor de RET”.

Vijf jaar bezig zijn met het verkrijgen van toestemming bij de ACM om netbeheerder te worden vergt een groot geloof in het concept, en een enorme dosis volhardendheid. Heeft Leo Vliegenthart tips voor andere OV-bedrijven die ook deze stap willen zetten? “Gelukkig hoeven andere OV-bedrijven er niet meer zo lang over te doen, omdat de RET een precedent heeft gecreëerd. De meeste tijd zal nu gaan zitten in het verzamelen van alle benodigde documentatie om de kwaliteit van het elektriciteitsnet van het betreffende OV-bedrijf aan te tonen. Maar dat is gewoon een kwestie van doorgaan tot het klaar is.

Twee zaken zijn écht cruciaal om als OV-bedrijf de stap naar elektriciteitsleverancier te zetten. In de eerste plaats moet je als OV-bedrijf de overtuiging hebben dat je een maatschappelijke verantwoordelijkheid hebt voor de regio waarin je mensen vervoert. Op dat vlak heb ik altijd support gehad van mijn eigen directie, ook als het af en toe eens tegenzat. En verder moet de samenwerking met de concessieverlener en de lokale overheid soepel verlopen. In ons geval was de samenwerking met de Metropoolregio Rotterdam-Den Haag (MRDH) en de Gemeente Rotterdam perfect. En vieren we nu ook gezamenlijk het resultaat dat we bereikt hebben”.