Qbuzz topman Gerrit Spijksma: netcongestie aanpakken met de durf om te veranderen

Als het gaat om duurzame mobiliteit en de energietransitie, staat het Nederlandse openbaar vervoer-bedrijf Qbuzz onder leiding van Gerrit Spijksma in de voorhoede. Spijksma onderstreept ook vanuit zijn rol als voorzitter van de brancheorganisatie voor alle Nederlandse openbaar vervoer-bedrijven, OV-NL, de betrokkenheid bij initiatieven zoals Energie in het OV die zich richten op het efficiënt benutten van energiebronnen en het delen van energie-infrastructuur van het OV.

In een uitgebreid interview deelt hij zijn inzichten over dit onderwerp met Energie in het OV.

 

De transitie binnen Qbuzz

Gerrit Spijksma, sinds 2018 CEO van Qbuzz, is nauw betrokken bij de energietransitie in het openbaar vervoer. Zijn ervaring strekt zich uit over de implementatie van elektrische bussen en de impact van deze transitie op de bedrijfsvoering. Spijksma wijst op de verandering van de rol van het busvervoer ten opzichte van de aanbieders van energie. De rol van Qbuzz als energieafnemer is de laatste jaren aanzienlijk veranderd. Hij benadrukt de verandering van stabiele dieselinkoop naar onzekere elektriciteitsafname en de uitdagingen die deze verschuiving met zich meebrengt, waaronder netcongestie.

 

De uitdagingen en oplossingen van netcongestie

Netcongestie, het fenomeen van elektriciteitsnetten die overbelast raken, is een punt van grote zorg binnen de OV-sector. Spijksma legt uit dat netcongestie twee mogelijke benaderingen vereist: het vergroten van de netcapaciteit en het efficiënter delen van bestaande capaciteit. Hij benadrukt dat het gebruik van bestaande energiebronnen geoptimaliseerd kan worden door sector breed samen te werken. Door te onderzoeken waar de knelpunten liggen kan er gekeken worden hoe het in de toekomst anders geregeld kan worden. Om dit te bereiken moet er naar de structuur van de hele keten gekeken worden.

 

“Qbuzz kan goed voorspellen wanneer en hoelang de elektrische bussen opgeladen moeten worden. Vanuit dat oogpunt willen wij graag meewerken aan variabele aansluitingen of het delen van aansluitingen, omdat wij niet altijd dezelfde netcapaciteit nodig hebben. Zo kunnen wij het net op ons beurt ook weer ter beschikking stellen.” – aldus Spijksma

 

Benutten van remenergie

Om tot veranderingen in de keten te komen moeten OV-bedrijven volgens Spijksma bereid zijn om pilots te doen. Een mooi initiatief van Qbuzz is de pilot in Groningen, gericht op het benutten van remenergie (stroom die vrijkomt op bovenleidingen bij het afremmen van treinen) voor het opladen van elektrische bussen.   

Tijdens de pilot krijgt het buslaadstation van Qbuzz in Groningen de benodigde stroom aangeleverd via de bovenleiding van ProRail, en niet meer via de zes megawatt netaansluiting van Enexis in het centrum van Groningen. Qbuzz kan daardoor deze forse netaansluiting geheel of gedeeltelijk teruggeven aan de binnenstad. Door deze innovatieve benadering worden netcongestie en energie-efficiëntie aangepakt, wat resulteert in een duurzamer en veerkrachtiger openbaar vervoerssysteem.

 

“Daarom zijn wij nu bezig met de pilot voor het opvangen van remenergie op het hoofdstation van Groningen. Zodat wij een deel (of alles) van de aangevraagde zes megawatt niet nodig hebben of een deel alleen ’s nachts nodig hebben. Wij hopen een deel van de claim op de stroom terug te geven aan Enexis, ten behoeve van de binnenstad.”

Wanneer deze pilot succesvol blijkt, ziet Spijksma de potentiële schaalbaarheid van dit project naar andere steden in Nederland.

 

Klimaatdoelstellingen en toekomstperspectief

De klimaatdoelstellingen van Nederland zijn onlosmakelijk verbonden aan de missie van Qbuzz. Spijksma benadrukt dat Qbuzz zich inzet om tegen 2030 volledig emissievrij te zijn, in lijn met het klimaatakkoord. Hij deelt de voortgang van Qbuzz op dit gebied, waarbij het bedrijf streeft naar 70 procent emissievrij vervoer tegen het einde van 2024. Ondanks de uitdagingen, zoals leveringsproblemen van elektrische bussen en netcongestie, is Spijksma optimistisch over de vooruitgang van de sector en de bijdrage van Qbuzz daaraan.

Spijksma blikt ook vooruit op de toekomst van Energie in het OV, waarbij hij de opslag van energie als een essentiële ontwikkeling beschouwt. Hij pleit voor samenwerking tussen bedrijven, overheden en energie-instanties om innovatieve oplossingen te ontwikkelen en te implementeren. Hij benadrukt het belang van pilots en het vermogen om te leren en aan te passen aan veranderende omstandigheden.

 

De durf om te veranderen

Tot slot doet Spijksma een oproep aan de Nederlandse overheid en OV-bedrijven om moedig te zijn in het omarmen van veranderingen en het aanpakken van netcongestie. Hij benadrukt het belang van daadkrachtige besluitvorming en het vermogen om risico's te accepteren als het gaat om de energietransitie.

 

"Durf te veranderen, durf te leren en durf te beslissen. In deze tijd van transitie is handelen belangrijker dan aarzelen, anders zullen we door de realiteit worden ingehaald." sluit Spijksma af.