“De tijd van pilots is voorbij, tijd om echt te gaan implementeren”

Op de Energietop OV zijn belangrijke stappen gezet om te komen tot een Netcongestiedeal voor het openbaar vervoer. Stephan Brandligt, oud-wethouder en nu zelfstandig adviseur in duurzaamheidsvraagstukken, was erbij en zag dat het de goede kant op gaat. “Eind dit jaar kan er een akkoord zijn.”

Brandligt verhuisde in 1986 naar Delft voor zijn studie aan de Technische Universiteit, en bleef er na zijn afstuderen wonen. Gedurende tien jaar was hij wethouder in de stad met energie, duurzaamheid en de energietransitie in zijn portefeuille. Een van zijn belangrijkste projecten is het warmtenet in Delft, dat in 2016 begon en nu eindelijk wordt aangelegd. Ondanks tegenwerking door ontbrekende regelgeving en financiering, werkte Brandligt jarenlang met verschillende partners aan dit project. "Het is heel mooi om nu de graafmachines aan het werk te zien. Mijn opvolger heeft het succesvol opgepakt," aldus Brandligt.

Na zijn politieke carrière heeft hij zich als zelfstandige gespecialiseerd in duurzame vraagstukken, waaronder de energietransitie en het oplossen van netcongestie. Sinds 2022 werkt hij aan verschillende projecten, waaronder een actieagenda gericht op het verbeteren van de energie-infrastructuur. Dit leidde Brandligt naar de vraagstukken met betrekking tot netcongestie in het openbaar vervoer, een thema waar hij zich samen met Gerard Schouw, bestuurlijk aanjager, voor inzet.

Ze werken samen mee aan het bestuurlijk akkoord dat er moet gaan komen en waar op de Ovale Tafel van 22 oktober over werd gesproken: de Netcongestiedeal OV. Brandligt benadrukt dat een belangrijk deel van zijn rol ligt in het samenbrengen van partijen en het faciliteren van het proces. "De inhoudelijke kennis ligt bij de mensen in het veld. Onze taak is om ervoor te zorgen dat de juiste mensen en inzichten samenkomen."

Tijdens de Ovale Tafel werd duidelijk hoe belangrijk de rol van 'enthousiastelingen' is binnen organisaties. Vaak zijn het een paar individuen die, zelfs bij afwezigheid van duidelijke opdracht of structuur, blijven doorzetten om duurzame innovaties te realiseren. "Het zijn de mensen die het systeem vooruitduwen, maar uiteindelijk moet dit breder gedragen worden binnen de organisaties," zegt Brandligt.

Een bestuurlijke deal kan volgens Brandligt helpen om dit proces te versnellen. Als het belang van de projecten bestuurlijk wordt erkend, zullen ook hogere managementlagen er meer steun aan geven. Daarnaast kan een dergelijke deal zorgen voor betere onderlinge afstemming en regie.

Tijdens de bijeenkomst kwam ook de Autoriteit Consument & Markt (ACM) aan het woord. OV-bedrijven ervaren de samenwerking met de ACM nogal eens als stroef, maar de organisatie gaf aan de Ovale Tafel aan dat zij openstaan voor meer dialoog. Dit werd volgens Brandligt positief ontvangen door de aanwezigen. "De ACM kan echt een partner zijn in het proces, en ze toonden nu duidelijk de bereidheid om mee te denken over oplossingen".

Hoewel pilots noodzakelijk zijn om oplossingen voor netcongestie te testen, vindt Brandligt dat de tijd van alleen experimenteren nu echt voorbij is. "De situatie is zo urgent dat we nu echt moeten opschalen. Pilots zijn goed, maar we moeten verder en echt implementeren. En dat is ook de volgende stap binnen het bestuurlijk akkoord: succesvolle pilots moeten worden omgezet naar bredere implementaties, waarbij ook de benodigde investeringen geregeld moeten worden.”

Brandligt verwacht dat het bestuurlijk akkoord in de komende maanden verder vorm krijgt. "Het doel is om eind dit jaar, of begin volgend jaar, een product te hebben waar alle partijen zich aan kunnen committeren," aldus Brandligt. Hoewel de definitieve goedkeuring van bijvoorbeeld overheden tijd kan kosten, is dit volgens Brandligt geen reden om stil te zitten. "We moeten doorgaan, ook al duren sommige formele processen langer."