Voorzitter NVDE Van der Gaag: "OV heeft potentie om bijdrage te leveren aan de gehéle energietransitie"

Net zoals elke ingrijpende transformatie, heeft de uitdagende weg naar een klimaatneutrale toekomst voortrekkers nodig. Olof van der Gaag, de voorzitter van de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE), is zo’n voortrekker. De NVDE werkt keihard aan het realiseren van de noodzakelijke veranderingen die moeten leiden tot een groene toekomst. Dat omvat niet alleen de energiebehoeften van Nederland, maar ook de cruciale rol die mobiliteit, en dus het spoor, speelt.

De Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE) vertegenwoordigt 1.600 bedrijven die zich volledig inzetten voor de overgang naar een duurzaam energiesysteem. Van der Gaag: “Onze leden houden zich bezig met een enorme variëteit aan oplossingen, van duurzame energieproductie tot het isoleren van gebouwen en de ontwikkeling van elektrische voertuigen. Bovendien zijn belangrijke spelers uit zowel de energie- als de mobiliteitssector, zoals netbeheerders, ProRail en NS, ook aangesloten bij de NVDE.”

De energietransitie is inmiddels geen abstracte toekomstvisie meer, maar al een hedendaagse realiteit”, stelt Van der Gaag. Volgens de NVDE-voorzitter zijn we in Nederland al heel goed op weg. Zo stipt hij aan dat het gebruik van duurzame energie in Nederland een exponentiële sprong heeft gemaakt, met wind- en zonne-energie als belangrijkste bronnen. Nederland is niet alleen wereldkampioen zonnepanelen per hoofd van de bevolking, maar ook een meester in het benutten van de windkracht. Van der Gaag: “We hebben dan ook een fantastische Noordzee voor de kust liggen, die misschien wel de beste zee is voor het opwekken van windenergie.”

“Elke windmolen die erbij komt maakt ons minder afhankelijk van aardgas”, vervolgt Van der Gaag. “Dat aardgas kwam tot voor kort voor een groot deel van het Groningse veld en uit Rusland, nu natuurlijk veel minder. Het komt nu meer uit Amerika en uit Qatar in de vorm van LNG. Daar moeten we nog steeds vanaf, dus die windenergie werkt gewoon erg goed.”

Inzoomend op mobiliteit, voorspelt Van der Gaag een verdere elektrificering en vergroening, maar ziet ook de obstakels, zoals netcongestie, die de transitie kunnen vertragen. Het openbaar vervoer speelt een cruciale rol in de energietransitie. Terwijl elektrische voertuigen en groene technologieën terrein winnen, zien experts een kans om het OV-netwerk niet alleen te benutten voor transport, maar ook als middel om het elektriciteitsnet te versterken en ontlasten. Van der Gaag is er dan ook van overtuigd dat het elektriciteitsnetwerk van het OV de potentie heeft om een grote bijdrage te leveren aan de gehéle energietransitie. Het netwerk biedt in zijn ogen de mogelijkheid om niet-gebruikte energie in te zetten als ondersteuning voor het gehele elektriciteitsnet.

De NVDE werkt nauw samen met brancheorganisaties zoals OV-NL, waar spelers zoals NS en ProRail een belangrijk onderdeel van zijn. Deze samenwerking is essentieel voor het ontwikkelen van een passende toekomstvisie voor mobiliteit en energie, waarbij deze beide sectoren profiteren van de nieuwe mogelijkheden. De aanstaande Bestuurlijke Top Energievoorziening Spoor, gepland op 31 mei 2024 onder leiding van de Secretaris-Generaal van het Ministerie van Infrastructuur, is volgens Van der Gaag een uitgelezen mogelijkheid om deze mogelijkheden verder te verkennen.

Kijken naar de mogelijkheden en vooral niet blijven hangen in het verleden, is volgens Van der Gaag het pad dat nu bewandeld dient te worden. “Als er bepaalde financiële investeringen gedaan moeten worden, in bijvoorbeeld het versterken van het spoornet, dan zou dat breed bekeken moeten worden. Wat zouden investeringen in de spoorinfrastructuur betekenen voor het energiesysteem in het geheel? Bekijk de OV-sector als onderdeel van het energiesysteem en reken investeringen niet alleen af op hun bijdrage aan het openbaar vervoer, maar kijk ook naar de co-benefits die er kunnen zijn voor het elektriciteitsnet.”

Tot slot ziet Van der Gaag het als een noodzaak om de internationale samenwerking binnen de spoorsector te versterken. “Ik ben een enorme liefhebber van de trein. Mijn ouders hebben elkaar bij het spoor leren kennen. Wij gingen vroeger ook altijd met de internationale trein met vakantie. Ik zag vorige week de uitstootcijfers van de KLM, waaruit bleek dat de klimaatimpact van de vliegtuigen van KLM alleen al groter is dan de hele mobiliteitssector in Nederland bij elkaar. Dus toen dacht ik weer: wat is die internationale trein toch fantastisch.

En met die Europese verkiezingen hoop ik dat er nu echt een overtuigend plan komt voor een grootschalig netwerk aan internationale treinen en nachttreinen in heel Europa. Ik vind een fantastisch internationaal treinnetwerk dé manier om de Europese gedachte concreet te maken.”