Nul verstand van elektriciteit – en er toch een goed verhaal over kunnen schrijven

De beweging ‘Energie in het OV’ zet in op het meervoudig gebruik van het elektriciteitsnet voor het openbaar vervoer. Om de netcongestie te helpen oplossen. En tegelijkertijd als een slimme manier om de energievoorziening voor treinen, metro’s en trams robuust genoeg te maken om voorbereid te zijn op de groei van het OV in de komende decennia. Twee vliegen in één klap, dus.

Vanaf het begin heeft de focus gelegen op het neerzetten van een goed onderbouwd inhoudelijk verhaal over de meerwaarde van het meervoudig gebruik van het elektriciteitsnet voor het OV; een elektriciteitsnet dat tot nu toe exclusief bestemd is voor het openbaar vervoer.

Het Expertpanel Netbeheer binnen de beweging ‘Energie in het OV’ stond de afgelopen weken regelmatig in de spotlights met artikelen over de voorbereidingen van de Investeringsagenda Energie in het OV op hoofdlijnen, en natuurlijk ook over de overhandiging van dat document aan coördinator Netcongestie Laagspanningsnetten, Stephan Brandligt. Deze Investeringsagenda heeft weliswaar geen enkele formele status, maar is desondanks toch gezaghebbend. Binnen het Expertpanel Netbeheer is namelijk het merendeel van de deskundigen verenigd dat verstand heeft van de tractie-energievoorziening spoor, zoals dat in officieel jargon heet.

Nu kun je van alles over techneuten zeggen, maar niet dat ze verstand hebben van het wijzigen van relevante regelgeving, het financieren van de benodigde investeringen en het schrijven van een helder verhaal dat toegankelijk is voor een lekenpubliek. Omdat al die specialismen wél nodig zijn om ‘Energie in het OV’ van de grond te krijgen, is in het afgelopen half jaar een informele organisatiestructuur opgezet met specifieke afdelingen voor die taken. Als de ministeries van EZK en IenW de moed hebben om te kiezen voor meervoudig gebruik van het elektriciteitsnet voor het OV, dan kan de ambtelijke programmadirecteur een vliegende start maken door de opzet en kennis van deze schaduworganisatie te benutten. Alle participerende organisaties zijn graag bereid om zo het succes van Energie in het OV te borgen.

Het organisatie-onderdeel dat tot nu toe het meest naar buiten treedt, is uiteraard de stafafdeling communicatie. De taakomschrijving van deze club is in zes woorden samen te vatten: maak het begrijpelijk voor de leek. Da’s makkelijker gezegd dan gedaan. Want elektriciteit is een bijzonder complex onderwerp om over te schrijven. Werkelijk iedereen is opgevoed met de gedachte dat je uit de buurt van een stopcontact moet blijven. Op de middelbare school vonden alleen de echte nerds de elektriciteitspractica van de natuurkundeleraar interessant. En bovendien heeft bijna niemand door dat de levering van elektriciteit niet meer vanzelfsprekend is; de lamp gaat toch gewoon branden als je de schakelaar indrukt? Oftewel; hoe maak je een onbegrijpelijk onderwerp zo interessant dat de informatie houvast biedt om op bestuurlijk niveau te kiezen voor het opheffen van de exclusiviteit van het elektriciteitsnet voor OV?

Het kloppend hart van die communicatieclub is de redactie Energie in het OV, die bestaat uit een lector communicatie, een paar studenten, een kleine ICT-onderneming die de website draaiend houdt, de programmacoördinator, en wat losse contacten binnen de andere organisatie-onderdelen die suggesties voor onderwerpen aandragen. En op die manier houdt dat kleine team goed zicht op alle ontwikkelingen. In eerste instantie kwamen er op zichzelf staande verhalen over lopende Energie in het OV-projecten die her en der in Nederland tot ontwikkeling komen. Al doende ontstond een makkelijk toegankelijke projectencatalogus die nog steeds door iedereen kan worden ingezien op de website.
Aansluitend bracht de redactie de ontwikkelingen binnen het Ministerie van EZK in beeld. Van de Kamerbrief van de Minister van EZK waarin ook hij een lans brak voor de Energie in het OV-aanpak, via de oplevering van de Actieagenda Netcongestie Laagspanningsnetten onderdeel ‘gebruik OV-netten’ (par. 4.3.2.) tot aan de behandeling van die Actieagenda in de Tweede Kamer.
Omdat er door de systeemspecialisten binnen Energie in het OV in dezelfde periode hard werd gewerkt aan het opstellen van de Investeringsagenda Energie in het OV op hoofdlijnen, kon de redactie ook verslag doen van ‘the making of’ en het overhandigen van de Investeringsagenda aan de coördinator van de Actieagenda Laagspanningsnetten, Stephan Brandligt.

De volgende stap: aankloppen bij de relevante bestuurders in Nederland. Om aan de hand van goed onderbouwde argumenten te laten zien dat de tijd gekomen is om het elektriciteitsnet voor het OV veel efficiënter te gaan benutten door het open te stellen voor andere elektriciteitsgebruikers.

De bestuurders die de komende tijd een besluit gaan nemen over het meervoudig gebruik van het elektriciteitsnet voor OV hebben één ding gemeen; het zijn zonder uitzondering leken op gebied van elektriciteit. En waar bestuurders de argumenten van de gemiddelde systeemdeskundige op gebied van energievoorziening in de regel onbegrijpelijk vinden, kunnen zij wél uit de voeten met de teksten van de redactie. Die lector en die paar studenten fungeren inmiddels als tolk-vertaler tussen de technicus en de bestuurder. Zo dragen zij hun steentje bij aan het nemen van besluiten die er voor zorgen dat Nederland niet vastloopt.

Hun grote talent: nul verstand van elektriciteit – en er toch een goed verhaal over kunnen schrijven.

Bron: Robert Galjaard